Государственная символика Республики Беларусь
Как суверенное государство Республика Беларусь имеет свои государственные символы - Государственный флаг, Государственный герб, Государственный гимн. Начиная с 1917 года в Беларуси неоднократно менялись Государственный флаг и Государственный герб. Однако, несмотря на имеющиеся отличия, все варианты государственной символики имели схожую основу, что позволяет говорить об их исторической преемственности.
Государственный флаг
Государственный флаг Республики Беларусь является символом государственного суверенитета Республики Беларусь, представляет собой прямоугольное полотнище, состоящее из двух горизонтально расположенных цветных полос: верхней - красного цвета в 2/3 ширины флага и нижней - зеленого цвета в 1/3. Около древка вертикально расположен белорусский национальный орнамент красного цвета на белом поле, составляющий 1/9 длины флага. Отношение ширины флага к его длине - 1:2. Флаг крепится на древке (флагштоке), которое окрашивается в золотистый (охра) цвет.
Государственный флаг постоянно поднят на зданиях органов власти и некоторых государственных учреждений, устанавливается в служебных кабинетах руководителей данных органов (учреждений), в школах, на избирательных участках, вывешивается во время различных торжественных мероприятий. При одновременном поднятии или установлении Государственного флага Республики Беларусь и флага другого государства Государственный флаг Республики Беларусь должен быть поднят или установлен с правой стороны, а флаг другого государства - с левой, если стать лицом к ним. Граждане могут вывешивать Государственный флаг как внутри, так и снаружи помещений во время народных, трудовых, семейных праздников и в другие памятные дни. При этом обязательным условием является соблюдение уважения к Государственному флагу как символу государства. Государственный флаг Республики Беларусь, изготовленный в настольном варианте, может быть установлен в помещениях, используемых организациями и гражданами Республики Беларусь. Более подробно с тем, где может размещаться Государственный флаг, можно ознакомиться в главе 2 Закона Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. №301-З "О государственных символах Республики Беларусь".
Государственный герб Республики Беларусь
Государственный герб Республики Беларусь является символом государственного суверенитета Республики Беларусь. Он представляет собой размещенный в серебряном поле золотой контур Государственной границы Республики Беларусь, наложенный на золотые лучи восходящего над земным шаром солнца. Вверху поля находится пятиконечная красная звезда. Герб обрамлен венком из золотых колосьев, переплетенных справа цветками клевера, слева - цветками льна. Венок трижды перевит с каждой стороны красно-зеленой лентой, в средней части которой в основании Государственного герба Республики Беларусь в две строки начертаны золотом слова "Рэспубліка Беларусь".
Изображение Государственного герба размещается на зданиях органов власти и ряда государственных учреждений, внутри служебных кабинетов их руководителей, а также на печатях данных органов, на монетах, паспортах граждан Республики Беларусь. В отличие от Государственного флага, Государственный герб имеет более официальное значение, поэтому не предусматривается возможность его свободного использования гражданами. В частности, запрещается его размещение на визитных карточках лиц, не являющихся государственными служащими. При одновременном размещении Государственного герба Республики Беларусь и герба административно-территориальной единицы либо территориальной единицы Республики Беларусь Государственный герб Республики Беларусь должен располагаться с левой стороны от другого герба, если стать лицом к ним. При одновременном размещении нечетного числа гербов Государственный герб Республики Беларусь должен располагаться в центре, а при размещении четного числа гербов (более двух) - левее центра. Более подробно с тем, где может размещаться Государственный герб, и имеющимися ограничениями можно ознакомиться в главе 3 Закона Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. №301-З "О государственных символах Республики Беларусь".
Государственный гимн Республики Беларусь представляет собой музыкально-поэтическое произведение, исполняемое в торжественных случаях, перечень которых закрепляется в законодательстве. Государственный гимн имеет своих авторов - музыку к нему написал белорусский композитор Н.Ф.Соколовский, а слова - белорусские поэты М.Н.Климкович и В.И.Каризно. Прослушать Государственный гимн
Государственный гимн исполняется в начале и в ряде случаев в окончании важных государственных и общественных событий, в том числе при вступлении Президента Республики Беларусь в должность - после принесения им Присяги. Граждане могут исполнять (прослушивать) Государственный гимн во время народных, трудовых, семейных праздников и других торжественных мероприятий при обеспечении необходимого уважения к нему. В качестве знака выражения уважения к Государственному гимну при его официальном исполнении присутствующие слушают его стоя (мужчины - без головных уборов, военнослужащие, иные лица, для которых предусмотрено ношение форменной одежды, - в соответствии с законодательством). Более подробно с тем, в каких случаях исполняется и может исполняться Государственный гимн, можно ознакомиться в главе 4 Закона Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. №301-З "О государственных символах Республики Беларусь".
Вядомыя беларусы
Многія вядомыя людзі – ад святых сярэдневякоўя да лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі і алімпійскіх чэмпіёнаў сучаснасці – ураджэнцы Беларусі.
Вядомыя гістарычныя асобы Беларусі:
- Барбара Радзівіл, вялікая княгіня, каралева Польшчы
- Тадэвуш Касцюшка, які нарадзіўся ў Беларусі ў 1746 годзе, з’яўляецца нацыянальным героем Беларусі, Амерыкі і Польшчы. Быў кіраўніком нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 года ў Рэчы Паспалітай, прымаў удзел у вайне за незалежнасць ЗША.
Вядомыя вучоныя з Беларусі:
- Ігнат Дамейка
Нарадзіўся ў Беларусі ў 1802 годзе. Быў знакамітым геолагам, большую частку жыцця правёў у Чылі, дзе стаў нацыянальным героем. За свае дасягненні афіцыйна прызнаны ЮНЕСКА.
- Аляксандр Чыжэўскі
Нарадзіўся ў Гродзенскай вобласці ў 1897 годзе. Прызнаны вучоны, які вывучаў біялагічнае ўздзеянне Сонца і Сусвету, у тым ліку суадносіны сонечнай актыўнасці з перыядамі войнаў у гісторыі чалавецтва.
- Жарэс Алфёраў
Нарадзіўся ў Віцебску ў 1930 годзе. Алфёраў удастоены Нобелеўскай прэміі па фізіцы ў 2000 годзе.
Вядомыя касманаўты з Беларусі:
- Пётр Клімук
Пётр Клімук, першы беларускі касманаўт, вучоны ў галіне тэхнічных навук, двойчы Герой Савецкага Саюза. Нарадзіўся ў в. Камароўка Брэсцкага р-на ў 1942 годзе. Ажыццявіў тры палёты ў складзе экіпажаў касмічных караблёў і арбітальных комплексаў, правёў у космасе 78,76 сутак.
- Уладзімір Кавалёнак
Уладзімір Кавалёнак, беларускі касманаўт, вучоны ў галіне ваенных навук, двойчы Герой Савецкага Саюза. Нарадзіўся ў в. Белае Мінскай вобласці ў 1942 годзе. Ажыццявіў тры палёты ў космас у якасці камандзіра экіпажа, правёў у космасе 216,38 сутак, у тым ліку ў адкрытым космасе 2,3 гадзіны.
Вядомыя ў мастацтве беларусы
- Марк Шагал
Нарадзіўся ў 1887 годзе ў Віцебску. Самы знакаміты ўраджэнец Беларусі, вядомы ва ўсім свеце як класік авангардызму ў выяўленчым мастацтве.
- Луіс Барт Маер
Нарадзіўся ў Мінску ў 1885 годзе. Кінематаграфіст Луіс Барт Маер найбольш вядомы як адзін з заснавальнікаў галівудскай кінастудыі «Метра-Голдвін-Маер».
- Васіль Быкаў
Быкаў Васіль Уладзіміравіч, беларускі празаік, драматург, публіцыст. Нарадзіўся ў 1924 годзе ў в. Бычкі Віцебскай вобласці. У аснове творчай манеры Быкава – суровая праўда ў адлюстраванні вайны, яе драматычных і трагічных сітуацый, пільная ўвага да багацця думак і пачуццяў чалавека, дэмакратызм і абвостраная чалавечнасць, філасофская насычанасць і выразнасць апавядання. Народны пісьменнік Беларусі (1980). У 1990–1993 гадах - прэзідэнт аб’яднання беларусаў свету «Бацькаўшчына». Памёр у 2003 годзе.
Вядомыя палітыкі з Беларусі:
- Хаім Вейцман
Нарадзіўся ў Беларусі ў невялікай вёсцы пад Пінскам у 1874 годзе. Хаім Вейцман быў выдатным хімікам, чытаў лекцыі ў Швейцарыі і Вялікабрытаніі. Як актыўны сіяніст ён быў выбраны першым прэзідэнтам Дзяржавы Ізраіль (1949) і заставаўся на гэтай пасадзе да самай смерці (1952).
Знакамітыя асветнікі Беларусі:
- Францыск Скарына
Нарадзіўся ў Полацку ў 1486 годзе. Беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар. Пераклаў на беларускую мову і выдаў 23 кнігі Бібліі, першую – у 1517 годзе.
- Святая Ефрасіння
Полацкая князёўна. Нарадзілася ў XII стагоддзі. Стала манашкай у 12 гадоў і правяла жыццё, дапамагаючы бедным і будуючы цэрквы і манастыры па ўсёй Беларусі. Памерла ў час паломніцтва ў Іерусалім, яе мошчы вернуты ў Беларусь у 1910 годзе. Прылічана да ліку святых, ушаноўваецца як нябесная заступніца зямлі беларускай.
Цікавыя факты аб нашай Радзіме
Ці ведаеце Вы, што...
Самыя яркія старонкі беларускай гісторыі, унікальная прырода, самабытная культура і асобы, якія змянілі свет...
Нацыянальны парк «Прыпяцкі» – адзінае месца на планеце, дзе існуюць першабытныя пойменныя дубровы.
У нацыянальным парку практычна ў некранутым стане захаваліся унікальныя пойменныя ландшафты Беларускага Палесся – з дзюнамі, катлавінамі і лагчынамі, дзе сярод дуброў і ясеннікаў размешчана больш як 30 азёр. На Палессі таксама захаваліся самыя вялікія прыродныя балоты ў Еўропе. Найбольш буйныя з іх – Званец (150 кв. км) і Дзікае (80 кв. км).
Белавежская пушча – самы буйны старажытны лес Еўропы.
Звесткі пра пушчу сустракаюцца яшчэ ў антычнага гісторыка Герадота (5 ст. да н.э.) і ў Іпацьеўскім летапісе (983 г.). У канцы XIV ст. вялікі князь Вялікага княства Літоўскага Ягайла аб’явіў пушчу запаведнай і ўстанавіў забарону на паляванне. Старажытны лес ахоўваецца ўжо 600 гадоў. У Белавежскай пушчы налічваецца каля 2 тысяч дрэў-веліканаў. Некаторыя з іх з’явіліся яшчэ да адкрыцця Калумбам Амерыкі! Белавежская пушча ўключана ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
У Беларусі існуе самая вялікая ў свеце папуляцыя зуброў.
Гэтыя жывёлы самыя цяжкія і вялікія наземныя млекакормячыя на еўрапейскім кантыненце, апошнія еўрапейскія прадстаўнікі дзікіх быкоў. Мікола Гусоўскі напісаў сваю славутую «Песню пра зубра» па заказе Папы Рымскага Льва X, які хацеў пачуць праўдзівае паэтычнае слова пра паляванне на зуброў. Найбольшая колькасць зуброў жыве ў Белавежскай пушчы
Нясвіж належаў роду Радзівілаў - аднаму з самых багатых у Еўропе
Многім у сваім непаўторным абліччы Нясвіж абавязаны творам італьянскага архітэктара Яна Джавані Марыі Бернардоні. Па яго праектах у XVI стагоддзі ўзведзены замак і фарны касцёл Божага Цела – першае на тэрыторыі Рэчы Паспалітай збудаванне ў стылі барока. У храме знаходзіцца адзін з буйнейшых у Еўропе некропаль княжацкага роду, які налічвае 102 саркафагі членаў сям’і Радзівілаў. Нясвіжскі замак уключаны ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
Адзін з трох усходнеславянскіх сафійскіх сабораў знаходзіцца ў Беларусі
Гэты манументальны помнік архітэктуры пабудаваны ў Полацку паміж 1044–1066 гадамі пры князі Усяславе Брачыславічу, празваным Чарадзеем, як сімвал роўнасці з самымі ўплывовымі старажытнарускімі гарадамі – Кіевам і Ноўгарадам, дзе таксама былі пабудаваны саборы ў гонар святой Сафіі.
Беларусы адны з першых у Еўропе, яшчэ ў 1517 годзе, мелі сваю друкаваную Біблію.
Беларускі першадрукар Францыск Скарына сваю выдавецкую дзейнасць пачаў у Празе, дзе надрукаваў 23 ілюстраваныя кнігі Бібліі ў перакладзе на старабеларускую мову. У пачатку 1520-х гадоў пераехаў у Вільню і заснаваў друкарню. У ёй надрукаваны «Малая падарожная кніжка» і Апостал. Рэнесансныя выданні Скарыны адметныя высокай якасцю друку, своеасаблівымі ілюстрацыямі і гравюрамі, шрыфтам і іншымі кампанентамі выдавецкай эстэтыкі і майстэрства.
Ураджэнец Беларусі Тадэвуш Касцюшка – нацыянальны герой Беларусі, Польшчы і ЗША.
Тадэвуш Касцюшка за сваю бліскучую кар’еру быў саратнікам бацькі-заснавальніка ЗША Вашынгтона і нацыянальнага героя Францыі Лафаета, атрымліваў прапановы аб супрацоўніцтве ад французскага імператара Напалеона І і рускага цара Аляксандра І, але адмовіў ім. Касцюшка стаў актыўным удзельнікам многіх значных гістарычных падзей: у 1776–83 гадах добраахвотна ўдзельнічаў у вайне за незалежнасць ЗША; у 1784 годзе ўзначаліў нацыянальна-вызваленчае паўстанне ў Рэчы Паспалітай.
Партызанскі рух у Беларусі ў гады Другой сусветнай вайны быў самы магутны ў Еўропе.
Ужо ў 1943 годзе партызаны кантралявалі каля 60 працэнтаў тэрыторыі рэспублікі. На тэрыторыі Беларусі ў гады Другой сусветнай вайны дзейнічаў самы буйны ў Еўропе яўрэйскі партызанскі атрад, арганізаваны братамі Бельскімі. Пра рэальныя падзеі, звязаныя з дзейнасцю атрада, расказвае фільм амерыканскага рэжысёра Эдварда Цвіка паводле сцэнарыя Клея Формана «Супраціўленне», прэм’ера якога адбылася ў студзені 2009 года.
Рэліквію беларусаў – слуцкія паясы – ткалі толькі мужчыны.
І насілі паясы толькі мужчыны, і нават абвязвацца імі ўладальнікам дапамагалі толькі мужчыны. Хадзіла павер’е, што калі жаночая рука дакранецца да каштоўных ніцей, тканіна пацьмянее і пояс можна будзе адразу выкінуць. Славутыя паясы выпускала не толькі слуцкая мануфактура. У Францыі, у Ліёне, паясы рабілі на ўзор слуцкіх і нават ставілі «слуцкую» метку.
Государственные праздники, праздничные дни, памятные и праздничные даты
Государственные праздники, праздничные дни, памятные и праздничные даты устанавливает Президент Республики Беларусь. Государственные праздники устанавливаются в ознаменование событий, имеющих особое историческое либо общественно-политическое значение для Республики Беларусь, оказавших существенное влияние на развитие белорусского государства и общества.
Праздничные дни устанавливаются в ознаменование иных событий, посвященных традиционным датам, чествованию работников определенной профессии, отрасли хозяйства или сферы деятельности и т.д.
Памятные даты связаны с иными историческими событиями в жизни государства и общества либо традиционно отмечаются отдельными категориями граждан.
Праздничные даты - это традиционно отмечаемые значительным количеством граждан события, которые не наделяются в Республике Беларусь официальным статусом государственного праздника, праздничного дня или памятной даты.
Государственные праздники
День Конституции – 15 марта;
День единения народов Беларуси и России – 2 апреля;
День Победы – 9 мая;
День Государственного герба Республики Беларусь и Государственного флага Республики Беларусь – второе воскресенье мая;
День Независимости Республики Беларусь (День Республики) – 3 июля;
День народного единства – 17 сентября.
Общереспубликанские праздничные дни
Новый год - 1 и 2 января;
День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь - 23 февраля;
День женщин - 8 марта;
Праздник труда - 1 мая;
День Октябрьской революции - 7 ноября.
Религиозные праздничные дни Рождество Христово (православное Рождество) - 7 января;
Пасха - по календарю православной и католической конфессий;
Радуница - по календарю православной конфессии;
День памяти - 2 ноября;
Рождество Христово (католическое Рождество) - 25 декабря.
Профессиональные праздничные дни
в знак признания заслуг работников отдельных профессий, отраслей хозяйства и сфер деятельности.
Профессиональные праздничные дни в ознаменование выдающихся заслуг видов и родов войск Вооруженных Сил Республики Беларусь в защите Отечества.
Иные праздничные дни
День потребителя - 15 марта;
День семьи - 15 мая;
День охраны окружающей среды - 5 июня;
День молодежи и студенчества - последнее воскресенье июня;
День знаний - 1 сентября;
День белорусской письменности - первое воскресенье сентября;
День мира - третий вторник сентября;
День пожилых людей - 1 октября;
День матери - 14 октября;
День инвалидов - 3 декабря;
День прав человека - 10 декабря;
День белорусского кино - 17 декабря.
Памятные даты
День памяти воинов-интернационалистов - 15 февраля;
День чернобыльской трагедии - 26 апреля;
День всенародной памяти жертв Великой Отечественной войны - 22 июня.